Trong cơn sóng của tài sản kỹ thuật số, stablecoin chắc chắn là một trong những đổi mới thu hút sự chú ý nhất trong những năm gần đây. Với cam kết liên kết với các loại tiền pháp định như đô la Mỹ, chúng đã xây dựng một "nơi trú ẩn" giá trị trong thế giới tiền điện tử đầy biến động và ngày càng trở thành cơ sở hạ tầng quan trọng trong lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi) và thanh toán toàn cầu. Sự bùng nổ vốn hóa thị trường từ con số không lên đến hàng trăm tỷ đô la dường như báo hiệu sự trỗi dậy của một hình thái tiền tệ mới.
Biểu đồ 1: Xu hướng tăng trưởng giá trị vốn hóa thị trường stablecoin toàn cầu (hình minh họa). Sự tăng trưởng bùng nổ của nó tương phản rõ rệt với thái độ thận trọng của các cơ quan quản lý.
Tuy nhiên, ngay khi thị trường đang ăn mừng, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), được mệnh danh là "ngân hàng của các ngân hàng trung ương", đã đưa ra một cảnh báo nghiêm khắc trong báo cáo kinh tế tháng 5 năm 2025. BIS đã chỉ rõ rằng stablecoin không phải là tiền tệ thực sự, và đằng sau vẻ ngoài thịnh vượng của nó là những rủi ro hệ thống tiềm ẩn có thể làm lung lay toàn bộ hệ thống tài chính. Kết luận này như một gáo nước lạnh, buộc chúng ta phải xem xét lại bản chất của stablecoin.
Đội ngũ nghiên cứu Aiying nhằm mục đích giải mã sâu sắc báo cáo này của BIS, tập trung vào lý thuyết "Ba cánh cửa" của tiền tệ mà họ đưa ra - tức là bất kỳ hệ thống tiền tệ đáng tin cậy nào cũng phải vượt qua ba thử thách: Đơn nhất (Singleness), Độ linh hoạt (Elasticity) và Tính toàn vẹn (Integrity). Chúng tôi sẽ kết hợp các ví dụ cụ thể để phân tích những khó khăn của stablecoin trước ba cánh cửa này, và bổ sung những cân nhắc thực tế bên ngoài khuôn khổ BIS, cuối cùng khám phá tương lai của số hóa tiền tệ sẽ đi về đâu.
Cánh cửa thứ nhất: Khó khăn về tính đơn nhất - Liệu stablecoin có thể luôn "ổn định"?
"Tính 'độc nhất' của đồng tiền là nền tảng của hệ thống tài chính hiện đại. Nó có nghĩa là vào bất kỳ thời điểm nào, tại bất kỳ địa điểm nào, giá trị của một đơn vị tiền tệ phải chính xác bằng mệnh giá của một đơn vị khác. Nói một cách đơn giản, "một đồng tiền luôn luôn là một đồng tiền". Sự đồng nhất trong giá trị này là điều kiện tiên quyết cho đồng tiền thực hiện ba chức năng chính: đơn vị ghi sổ, phương tiện trao đổi và lưu trữ giá trị.
Điểm chính của BIS là cơ chế neo giá trị của stablecoin có khuyết điểm bẩm sinh, không thể đảm bảo cơ bản sự hoán đổi 1:1 với tiền pháp định (như đô la Mỹ). Niềm tin của nó không đến từ tín dụng của nhà nước, mà phụ thuộc vào tín dụng thương mại của các bên phát hành tư nhân, chất lượng và tính minh bạch của tài sản dự trữ, điều này khiến nó luôn đối mặt với nguy cơ "tách rời".
BIS đã trích dẫn thời kỳ lịch sử "Thời kỳ Ngân hàng Tự do" (Free Banking Era, khoảng 1837-1863 tại Mỹ) làm gương. Vào thời điểm đó, Mỹ không có ngân hàng trung ương, các ngân hàng tư nhân được cấp phép bởi các bang có thể phát hành ngân phiếu của riêng mình. Những ngân phiếu này lý thuyết có thể đổi thành vàng hoặc bạc, nhưng trên thực tế, giá trị của chúng thay đổi tùy thuộc vào uy tín và khả năng thanh toán của ngân hàng phát hành. Một tờ tiền 1 đô la từ ngân hàng ở vùng sâu vùng xa có thể chỉ trị giá 90 cent ở New York, hoặc thậm chí thấp hơn. Tình trạng hỗn loạn này đã dẫn đến chi phí giao dịch rất cao, nghiêm trọng cản trở sự phát triển kinh tế. Ngày nay, stablecoin, theo BIS, chính là phiên bản số của tình trạng hỗn loạn lịch sử này - mỗi nhà phát hành stablecoin giống như một "ngân hàng tư nhân" độc lập, và khả năng thực sự đổi được "đô la số" mà họ phát hành luôn là một câu hỏi chưa có lời giải.
Chúng ta không cần phải quay ngược quá xa trong lịch sử, những bài học đau thương gần đây đã đủ để minh chứng cho vấn đề. Sự sụp đổ của đồng stablecoin UST (TerraUSD) đã khiến giá trị của nó về 0 chỉ trong vài ngày, xóa sổ hàng trăm tỷ đô la giá trị thị trường. Sự kiện này sống động thể hiện khi chuỗi niềm tin bị đứt gãy, thì cái gọi là "ổn định" mong manh như thế nào. Ngay cả đối với stablecoin dựa trên tài sản thế chấp, cấu trúc, kiểm toán và tính thanh khoản của tài sản dự trữ cũng luôn bị nghi ngờ. Vì vậy, stablecoin đã gặp khó khăn ngay trước cánh cửa "đơn nhất" này.
Cánh cửa thứ hai: Nỗi đau của sự linh hoạt - "Cái bẫy đẹp" của 100% quỹ dự trữ
Nếu nói rằng "đơn nhất" liên quan đến "chất" của tiền tệ, thì "đàn hồi" lại liên quan đến "số lượng" của tiền tệ. "Đàn hồi" của tiền tệ chỉ khả năng của hệ thống tài chính trong việc tạo ra và thu hẹp tín dụng một cách linh hoạt theo nhu cầu thực tế của hoạt động kinh tế. Đây là động cơ chính giúp nền kinh tế thị trường hiện đại có khả năng tự điều chỉnh và phát triển bền vững. Khi kinh tế phồn thịnh, sự mở rộng tín dụng hỗ trợ đầu tư; khi kinh tế hạ nhiệt, sự thu hẹp tín dụng nhằm kiểm soát rủi ro.
BIS chỉ ra rằng stablecoin, đặc biệt là những stablecoin tự xưng có 100% tài sản thanh khoản chất lượng cao (như tiền mặt và trái phiếu chính phủ ngắn hạn) làm dự trữ, thực sự là một mô hình "ngân hàng hẹp" (Narrow Bank). Mô hình này sử dụng hoàn toàn tiền của người dùng để giữ tài sản dự trữ an toàn, mà không cho vay. Mặc dù nghe có vẻ rất an toàn, nhưng điều này hoàn toàn hy sinh "tính linh hoạt" của tiền tệ.
Chúng ta có thể hiểu sự khác biệt này thông qua một so sánh tình huống:
Hệ thống ngân hàng truyền thống (có tính linh hoạt):
Giả sử bạn gửi 1000 nhân dân tệ vào một ngân hàng thương mại. Theo chế độ dự trữ một phần, ngân hàng có thể chỉ cần giữ lại 100 nhân dân tệ làm dự trữ, số tiền còn lại 900 nhân dân tệ có thể cho vay cho những doanh nhân cần vốn. Doanh nhân này sử dụng 900 nhân dân tệ để thanh toán cho nhà cung cấp, và nhà cung cấp lại gửi số tiền này vào ngân hàng. Quá trình này lặp đi lặp lại, số tiền gửi ban đầu 1000 nhân dân tệ thông qua việc tạo tín dụng của hệ thống ngân hàng đã sinh ra nhiều tiền hơn, hỗ trợ cho hoạt động của nền kinh tế thực.
Hệ thống stablecoin (thiếu tính linh hoạt):
Giả sử bạn sử dụng 1000 đô la để mua 1000 đơn vị của một stablecoin nào đó. Nhà phát hành cam kết sẽ gửi toàn bộ số tiền 1000 đô la này vào ngân hàng hoặc mua trái phiếu chính phủ Mỹ làm dự trữ. Số tiền này sẽ bị "khóa lại", không thể sử dụng để cho vay. Nếu một doanh nhân cần huy động vốn, hệ thống stablecoin tự nó không thể đáp ứng nhu cầu này. Nó chỉ có thể thụ động chờ đợi nhiều đô la thực tế hơn chảy vào, chứ không thể tạo ra tín dụng dựa trên nhu cầu nội tại của nền kinh tế. Toàn bộ hệ thống giống như một "ao nước chết", thiếu khả năng tự điều chỉnh và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Đặc tính "không linh hoạt" này không chỉ hạn chế sự phát triển của chính nó mà còn gây ra tác động tiềm tàng đến hệ thống tài chính hiện tại. Nếu lượng lớn vốn chảy ra khỏi hệ thống ngân hàng thương mại và chuyển sang nắm giữ stablecoin, sẽ trực tiếp dẫn đến việc giảm số tiền mà các ngân hàng có thể cho vay, khả năng tạo tín dụng suy giảm (giống như tính chất thu hẹp bảng cân đối kế toán). Điều này có thể gây ra tình trạng thắt chặt tín dụng, làm tăng chi phí tài chính, cuối cùng ảnh hưởng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ và các hoạt động đổi mới cần được hỗ trợ tài chính nhất. Có thể tham khảo bài viết gần đây của Aiying về "Hỏi về lợi nhuận dưới ánh hào quang của sự ổn định: Những bài học từ việc các ngân hàng ảo ở Hong Kong đều thua lỗ, suy diễn những khó khăn trong mô hình kinh doanh của stablecoin".
Tất nhiên, nói đi cũng phải nói lại, trong tương lai với việc sử dụng stablecoin trên quy mô lớn, sẽ xuất hiện ngân hàng stablecoin (cho vay), thì việc tạo ra tín dụng này sẽ lại quay trở lại hệ thống ngân hàng dưới một hình thức mới.
Cánh cửa thứ ba: Thiếu hụt về tính toàn vẹn - Cuộc chơi vĩnh cửu giữa tính ẩn danh và sự quản lý
"Toàn vẹn" của tiền tệ là "mạng lưới an toàn" của hệ thống tài chính. Nó yêu cầu hệ thống thanh toán phải an toàn, hiệu quả và có khả năng ngăn chặn hiệu quả các hoạt động phi pháp như rửa tiền, tài trợ khủng bố, trốn thuế, v.v. Đằng sau điều này cần có một khung pháp lý vững chắc, phân định quyền và trách nhiệm rõ ràng cùng với khả năng thực thi quản lý mạnh mẽ, để đảm bảo các hoạt động tài chính hợp pháp và tuân thủ.
BIS cho rằng, kiến trúc công nghệ nền tảng của stablecoin - đặc biệt là những stablecoin được xây dựng trên chuỗi công khai - đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với "tính toàn vẹn" của tài chính. Vấn đề cốt lõi nằm ở tính ẩn danh và đặc tính phi tập trung, điều này khiến các phương pháp quản lý tài chính truyền thống khó có hiệu quả.
Hãy tưởng tượng một tình huống cụ thể: một giao dịch stablecoin trị giá hàng triệu đô la được chuyển qua chuỗi công khai từ một địa chỉ ẩn danh sang một địa chỉ ẩn danh khác, toàn bộ quá trình có thể chỉ mất vài phút và phí giao dịch rất thấp. Mặc dù bản ghi của giao dịch này có thể được kiểm tra công khai trên blockchain, nhưng việc liên kết những địa chỉ được tạo thành từ các ký tự ngẫu nhiên với các cá nhân hoặc thực thể trong thế giới thực lại cực kỳ khó khăn. Điều này mở ra cánh cửa thuận lợi cho việc chuyển tiền bất hợp pháp qua biên giới, khiến các yêu cầu quản lý cốt lõi như "Hiểu khách hàng của bạn" (KYC) và "Chống rửa tiền" (AML) trở nên vô nghĩa.
So với đó, chuyển khoản ngân hàng quốc tế truyền thống (như qua hệ thống SWIFT) mặc dù đôi khi có vẻ không hiệu quả và tốn kém, nhưng lợi thế của nó là mỗi giao dịch đều nằm trong một mạng lưới quản lý chặt chẽ. Ngân hàng chuyển tiền, ngân hàng nhận tiền và các ngân hàng trung gian đều phải tuân thủ luật pháp và quy định của quốc gia mình, xác minh danh tính của cả hai bên giao dịch và báo cáo cho cơ quan quản lý về các giao dịch khả nghi. Hệ thống này mặc dù c cumbersome, nhưng nó cung cấp bảo đảm cơ bản cho "tính toàn vẹn" của hệ thống tài chính toàn cầu.
Các đặc điểm kỹ thuật của stablecoin về cơ bản đã thách thức mô hình quản lý dựa trên các tổ chức trung gian này. Đây chính là lý do mà các cơ quan quản lý toàn cầu luôn giữ sự cảnh giác cao độ và liên tục kêu gọi đưa chúng vào khung quản lý toàn diện. Một hệ thống tiền tệ không thể ngăn chặn hiệu quả tội phạm tài chính, bất kể công nghệ của nó tiên tiến đến đâu, sẽ không thể nhận được sự tin tưởng cuối cùng từ xã hội và chính phủ.
Ý kiến bổ sung của Aiying: Việc hoàn toàn đổ lỗi cho vấn đề "toàn vẹn" chỉ cho công nghệ có thể là quá bi quan. Với sự trưởng thành ngày càng cao của các công cụ phân tích dữ liệu trên chuỗi (như Chainalysis, Elliptic), cũng như sự triển khai dần dần của các khung quy định toàn cầu (như Quy định về Thị trường Tài sản Tiền điện tử MiCA của Liên minh Châu Âu), khả năng theo dõi giao dịch stablecoin và thực hiện kiểm tra tuân thủ đang tăng tốc một cách nhanh chóng. Trong tương lai, stablecoin "thân thiện với quy định", hoàn toàn tuân thủ, có sự minh bạch về dự trữ và thường xuyên được kiểm toán rất có thể sẽ trở thành xu hướng chính trên thị trường. Khi đó, vấn đề "toàn vẹn" sẽ được giảm thiểu đáng kể thông qua sự kết hợp giữa công nghệ và quy định, và không nên được coi là một rào cản không thể vượt qua.
Bổ sung và suy nghĩ: Ngoài khung BIS, chúng ta còn nên thấy điều gì?
Lý thuyết "Cửa ba" của BIS cung cấp cho chúng ta một khung phân tích vĩ đại và sâu sắc. Tuy nhiên, phần này không nhằm mục đích chỉ trích hoặc phản bác giá trị thực tế của stablecoin, mà là phong cách của đội ngũ Aiying research luôn là một tư duy lạnh lùng với vị trí là cơn gió của ngành, nhằm tránh rủi ro để tưởng tượng về những khả năng tương lai đa dạng. Hy vọng sẽ cung cấp cho khách hàng và những người làm trong ngành một góc nhìn rộng hơn, xây dựng và bổ sung, để làm rõ và mở rộng một số nội dung trong lập luận của BIS, cũng như thảo luận về một số vấn đề thực tế quan trọng mà báo cáo chưa đi sâu vào.
Sự yếu kém về công nghệ của stablecoin
Ngoài ba thách thức lớn về mặt kinh tế, stablecoin trên phương diện kỹ thuật cũng không phải là không có khuyết điểm. Hoạt động của nó phụ thuộc mạnh mẽ vào hai cơ sở hạ tầng quan trọng: internet và mạng blockchain dưới nền tảng. Điều này có nghĩa là, một khi xảy ra sự cố mạng quy mô lớn, lỗi cáp quang dưới biển, mất điện trên diện rộng hoặc tấn công mạng có chủ đích, toàn bộ hệ thống stablecoin có thể bị đình trệ hoặc thậm chí sụp đổ. Sự phụ thuộc tuyệt đối vào cơ sở hạ tầng bên ngoài này là một điểm yếu rõ rệt khi so với hệ thống tài chính truyền thống. Chẳng hạn như cuộc chiến hai trăm triệu này, Iran đã trải qua tình trạng mất mạng trên toàn quốc, thậm chí một số khu vực còn mất điện, những tình huống cực đoan như vậy có thể chưa được tính đến.
Mối đe dọa lâu dài hơn đến từ sự lật đổ của công nghệ tiên tiến. Ví dụ, sự trưởng thành của tính toán lượng tử có thể gây ra cú đánh chí mạng cho hầu hết các thuật toán mã hóa khóa công khai hiện có. Một khi hệ thống mã hóa bảo vệ an toàn khóa riêng tài khoản blockchain bị phá vỡ, nền tảng an ninh của toàn bộ thế giới tài sản kỹ thuật số sẽ không còn tồn tại. Mặc dù hiện tại điều này có vẻ còn xa vời, nhưng đối với một hệ thống tiền tệ nhằm hỗ trợ dòng giá trị toàn cầu, đây là một nguy cơ an ninh cơ bản cần phải được chú ý.
2、Sự tác động thực tế của stablecoin đối với hệ thống tài chính và "trần"
Sự trỗi dậy của stablecoin không chỉ tạo ra một loại tài sản mới, mà còn trực tiếp cạnh tranh với các ngân hàng truyền thống về nguồn lực cốt lõi nhất - tiền gửi. Xu hướng "tháo gỡ trung gian" (Disintermediation) này nếu tiếp tục mở rộng sẽ làm suy yếu vị thế cốt lõi của các ngân hàng thương mại trong hệ thống tài chính, từ đó ảnh hưởng đến khả năng phục vụ nền kinh tế thực.
Một câu chuyện phổ biến đáng được thảo luận sâu hơn là "các nhà phát hành stablecoin hỗ trợ giá trị của chúng bằng cách mua trái phiếu chính phủ Mỹ". Quá trình này không đơn giản như nó nghe có vẻ, mà có một nút thắt quan trọng đằng sau: dự trữ của hệ thống ngân hàng. Hãy cùng hiểu quy trình lưu chuyển tiền tệ này qua hình dưới đây:
Biểu đồ 2: Sơ đồ luồng tiền và ràng buộc khi mua trái phiếu Mỹ bằng stablecoin
Quá trình phân tích như sau:
Người dùng gửi đô la Mỹ vào ngân hàng, sau đó chuyển khoản qua ngân hàng cho nhà phát hành stablecoin (như Tether hoặc Circle).
Các bên phát hành stablecoin nhận được khoản tiền gửi đô la này từ các ngân hàng thương mại mà họ hợp tác.
Khi bên phát hành quyết định sử dụng số tiền này để mua trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ, họ cần chỉ định ngân hàng của mình thực hiện thanh toán. Quy trình thanh toán này, đặc biệt là trong các giao dịch quy mô lớn, cuối cùng sẽ thông qua hệ thống thanh toán của Cục Dự trữ Liên bang (Fedwire), dẫn đến việc số dư tài khoản dự trữ của ngân hàng bên phát hành giảm.
Theo đó, ngân hàng của bên bán trái phiếu chính phủ (như nhà giao dịch cấp một) sẽ có số dư tài khoản dự trữ tăng lên.
Điều quan trọng ở đây là, dự trữ của các ngân hàng thương mại tại Cục Dự trữ Liên bang không phải là vô hạn. Các ngân hàng cần phải giữ đủ dự trữ để đáp ứng các thanh toán hàng ngày, đối phó với việc rút tiền của khách hàng và tuân thủ các yêu cầu quản lý (như tỷ lệ đòn bẩy bổ sung SLR). Nếu quy mô của stablecoin tiếp tục mở rộng, việc mua trái phiếu chính phủ Mỹ với số lượng lớn sẽ dẫn đến việc tiêu hao quá mức dự trữ của hệ thống ngân hàng, các ngân hàng sẽ phải đối mặt với áp lực thanh khoản và áp lực quản lý. Lúc đó, các ngân hàng có thể hạn chế hoặc từ chối cung cấp dịch vụ cho các nhà phát hành stablecoin. Do đó, nhu cầu về trái phiếu chính phủ Mỹ đối với stablecoin, giới hạn quy mô của nó bị ràng buộc bởi mức độ dồi dào của dự trữ hệ thống ngân hàng và các chính sách quản lý, không phải là điều có thể tăng trưởng vô hạn.
So với đó, quỹ tiền tệ truyền thống MMF thông qua thị trường repo để gửi tiền trở lại ngân hàng thương mại B, tăng thêm nghĩa vụ tiền gửi của ngân hàng (tiền gửi MMF) và dự trữ. Phần tiền gửi này có thể được sử dụng cho việc tạo tín dụng của ngân hàng (như phát hành khoản vay), trực tiếp phục hồi cơ sở tiền gửi của hệ thống ngân hàng. Hãy cùng hiểu quá trình luân chuyển tiền này qua hình dưới đây:
Biểu đồ 3: Sơ đồ lưu chuyển và ràng buộc của các quỹ MMF trong việc mua trái phiếu Mỹ
Giữa "vây bắt" và "chiêu an" - Con đường tương lai của stablecoin
Kết hợp giữa cảnh báo thận trọng của BIS và nhu cầu thực tế của thị trường, tương lai của stablecoin dường như đang tiến tới một ngã ba. Nó vừa phải đối mặt với áp lực "bao vây" từ các cơ quan quản lý toàn cầu, vừa thấy khả năng được "chấp nhận" vào hệ thống tài chính chính thống.
Tóm tắt mâu thuẫn cốt lõi
Tương lai của stablecoin về bản chất là cuộc đấu tranh giữa "sự đổi mới hoang dã" của nó và các yêu cầu cốt lõi về "ổn định, an toàn, có kiểm soát" của hệ thống tài chính hiện đại. Yếu tố trước mang lại khả năng nâng cao hiệu suất và tài chính bao trùm, trong khi yếu tố sau là nền tảng duy trì sự ổn định của tài chính toàn cầu. Việc tìm kiếm sự cân bằng giữa hai yếu tố này là thách thức chung mà tất cả các nhà quản lý và người tham gia thị trường phải đối mặt.
Giải pháp của BIS: Sổ cái thống nhất và token hóa
Đối mặt với thách thức này, BIS không chọn cách phủ nhận hoàn toàn, mà thay vào đó đã đề xuất một giải pháp thay thế vĩ đại: một "Sổ cái thống nhất" (Unified Ledger) dựa trên tiền tệ của ngân hàng trung ương, tiền gửi của ngân hàng thương mại và trái phiếu chính phủ được "token hóa".
「Nền tảng token hoá với dự trữ ngân hàng trung ương, tiền từ ngân hàng thương mại và trái phiếu chính phủ ở trung tâm có thể đặt nền tảng cho hệ thống tiền tệ và tài chính thế hệ tiếp theo.」 — Báo cáo Kinh tế hàng năm BIS 2025, Những điểm nổi bật
Đội ngũ nghiên cứu Aiying cho rằng đây về bản chất là một chiến lược "chiêu an". Nó nhằm hấp thụ những lợi thế từ công nghệ mã hóa như khả năng lập trình và thanh toán nguyên tử, nhưng lại đặt chúng vững chắc trên nền tảng niềm tin do ngân hàng trung ương dẫn dắt. Trong hệ thống này, đổi mới được hướng dẫn thực hiện trong khuôn khổ quản lý, vừa có thể hưởng lợi từ công nghệ, vừa đảm bảo sự ổn định tài chính. Còn stablecoin, tối đa chỉ có thể đóng vai trò "bị hạn chế nghiêm ngặt và hỗ trợ".
Sự lựa chọn và tiến hóa của thị trường
Mặc dù BIS đã phác thảo một kế hoạch rõ ràng, nhưng con đường tiến triển của thị trường thường phức tạp và đa dạng hơn. Tương lai của stablecoin rất có thể sẽ thể hiện một tình trạng phân hóa:
Con đường tuân thủ:
Một số nhà phát hành stablecoin sẽ tích cực chấp nhận quy định, đạt được sự minh bạch hoàn toàn về tài sản dự trữ, thường xuyên tiếp nhận kiểm toán từ bên thứ ba và tích hợp các công cụ AML/KYC tiên tiến. Loại "stablecoin tuân thủ" này được kỳ vọng sẽ được tích hợp vào hệ thống tài chính hiện có, trở thành công cụ thanh toán kỹ thuật số hoặc phương tiện thanh toán cho tài sản được token hóa.
Đường đi thị trường ngách / Ngoại khối:
Một phần khác của stablecoin có thể chọn hoạt động tại các khu vực có quy định tương đối lỏng lẻo, tiếp tục phục vụ nhu cầu của các thị trường ngách cụ thể như tài chính phi tập trung (DeFi), giao dịch xuyên biên giới có rủi ro cao, v.v. Tuy nhiên, quy mô và ảnh hưởng của chúng sẽ bị giới hạn nghiêm ngặt, khó có thể trở thành xu hướng chính.
Nỗi khổ "ba cánh cửa" của stablecoin không chỉ làm sáng tỏ những khiếm khuyết cấu trúc của chính nó, mà còn như một tấm gương phản chiếu những thiếu sót của hệ thống tài chính toàn cầu hiện tại về hiệu quả, chi phí và tính bao trùm. Báo cáo của BIS đã cảnh báo chúng ta rằng không thể đánh đổi sự ổn định tài chính để theo đuổi đổi mới công nghệ mù quáng. Nhưng đồng thời, nhu cầu thực tế của thị trường cũng nhắc nhở chúng ta rằng trong hành trình hướng tới hệ thống tài chính thế hệ tiếp theo, câu trả lời có thể không đơn giản chỉ là đen trắng. Tiến bộ thực sự có thể nằm ở việc kết hợp một cách thận trọng giữa thiết kế từ "trên xuống" và đổi mới thị trường từ "dưới lên", tìm ra con đường trung gian giữa "vây bắt" và "chiêu dụ" để hướng tới một tương lai tài chính hiệu quả hơn, an toàn hơn và bao trùm hơn.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
Suy nghĩ lạnh dưới làn sóng Stablecoin: Tại sao BIS lại đánh hồi chuông cảnh báo?
Tác giả: AiYing Research
Trong cơn sóng của tài sản kỹ thuật số, stablecoin chắc chắn là một trong những đổi mới thu hút sự chú ý nhất trong những năm gần đây. Với cam kết liên kết với các loại tiền pháp định như đô la Mỹ, chúng đã xây dựng một "nơi trú ẩn" giá trị trong thế giới tiền điện tử đầy biến động và ngày càng trở thành cơ sở hạ tầng quan trọng trong lĩnh vực tài chính phi tập trung (DeFi) và thanh toán toàn cầu. Sự bùng nổ vốn hóa thị trường từ con số không lên đến hàng trăm tỷ đô la dường như báo hiệu sự trỗi dậy của một hình thái tiền tệ mới.
Biểu đồ 1: Xu hướng tăng trưởng giá trị vốn hóa thị trường stablecoin toàn cầu (hình minh họa). Sự tăng trưởng bùng nổ của nó tương phản rõ rệt với thái độ thận trọng của các cơ quan quản lý.
Tuy nhiên, ngay khi thị trường đang ăn mừng, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), được mệnh danh là "ngân hàng của các ngân hàng trung ương", đã đưa ra một cảnh báo nghiêm khắc trong báo cáo kinh tế tháng 5 năm 2025. BIS đã chỉ rõ rằng stablecoin không phải là tiền tệ thực sự, và đằng sau vẻ ngoài thịnh vượng của nó là những rủi ro hệ thống tiềm ẩn có thể làm lung lay toàn bộ hệ thống tài chính. Kết luận này như một gáo nước lạnh, buộc chúng ta phải xem xét lại bản chất của stablecoin.
Đội ngũ nghiên cứu Aiying nhằm mục đích giải mã sâu sắc báo cáo này của BIS, tập trung vào lý thuyết "Ba cánh cửa" của tiền tệ mà họ đưa ra - tức là bất kỳ hệ thống tiền tệ đáng tin cậy nào cũng phải vượt qua ba thử thách: Đơn nhất (Singleness), Độ linh hoạt (Elasticity) và Tính toàn vẹn (Integrity). Chúng tôi sẽ kết hợp các ví dụ cụ thể để phân tích những khó khăn của stablecoin trước ba cánh cửa này, và bổ sung những cân nhắc thực tế bên ngoài khuôn khổ BIS, cuối cùng khám phá tương lai của số hóa tiền tệ sẽ đi về đâu.
Cánh cửa thứ nhất: Khó khăn về tính đơn nhất - Liệu stablecoin có thể luôn "ổn định"?
"Tính 'độc nhất' của đồng tiền là nền tảng của hệ thống tài chính hiện đại. Nó có nghĩa là vào bất kỳ thời điểm nào, tại bất kỳ địa điểm nào, giá trị của một đơn vị tiền tệ phải chính xác bằng mệnh giá của một đơn vị khác. Nói một cách đơn giản, "một đồng tiền luôn luôn là một đồng tiền". Sự đồng nhất trong giá trị này là điều kiện tiên quyết cho đồng tiền thực hiện ba chức năng chính: đơn vị ghi sổ, phương tiện trao đổi và lưu trữ giá trị.
Điểm chính của BIS là cơ chế neo giá trị của stablecoin có khuyết điểm bẩm sinh, không thể đảm bảo cơ bản sự hoán đổi 1:1 với tiền pháp định (như đô la Mỹ). Niềm tin của nó không đến từ tín dụng của nhà nước, mà phụ thuộc vào tín dụng thương mại của các bên phát hành tư nhân, chất lượng và tính minh bạch của tài sản dự trữ, điều này khiến nó luôn đối mặt với nguy cơ "tách rời".
BIS đã trích dẫn thời kỳ lịch sử "Thời kỳ Ngân hàng Tự do" (Free Banking Era, khoảng 1837-1863 tại Mỹ) làm gương. Vào thời điểm đó, Mỹ không có ngân hàng trung ương, các ngân hàng tư nhân được cấp phép bởi các bang có thể phát hành ngân phiếu của riêng mình. Những ngân phiếu này lý thuyết có thể đổi thành vàng hoặc bạc, nhưng trên thực tế, giá trị của chúng thay đổi tùy thuộc vào uy tín và khả năng thanh toán của ngân hàng phát hành. Một tờ tiền 1 đô la từ ngân hàng ở vùng sâu vùng xa có thể chỉ trị giá 90 cent ở New York, hoặc thậm chí thấp hơn. Tình trạng hỗn loạn này đã dẫn đến chi phí giao dịch rất cao, nghiêm trọng cản trở sự phát triển kinh tế. Ngày nay, stablecoin, theo BIS, chính là phiên bản số của tình trạng hỗn loạn lịch sử này - mỗi nhà phát hành stablecoin giống như một "ngân hàng tư nhân" độc lập, và khả năng thực sự đổi được "đô la số" mà họ phát hành luôn là một câu hỏi chưa có lời giải.
Chúng ta không cần phải quay ngược quá xa trong lịch sử, những bài học đau thương gần đây đã đủ để minh chứng cho vấn đề. Sự sụp đổ của đồng stablecoin UST (TerraUSD) đã khiến giá trị của nó về 0 chỉ trong vài ngày, xóa sổ hàng trăm tỷ đô la giá trị thị trường. Sự kiện này sống động thể hiện khi chuỗi niềm tin bị đứt gãy, thì cái gọi là "ổn định" mong manh như thế nào. Ngay cả đối với stablecoin dựa trên tài sản thế chấp, cấu trúc, kiểm toán và tính thanh khoản của tài sản dự trữ cũng luôn bị nghi ngờ. Vì vậy, stablecoin đã gặp khó khăn ngay trước cánh cửa "đơn nhất" này.
Cánh cửa thứ hai: Nỗi đau của sự linh hoạt - "Cái bẫy đẹp" của 100% quỹ dự trữ
Nếu nói rằng "đơn nhất" liên quan đến "chất" của tiền tệ, thì "đàn hồi" lại liên quan đến "số lượng" của tiền tệ. "Đàn hồi" của tiền tệ chỉ khả năng của hệ thống tài chính trong việc tạo ra và thu hẹp tín dụng một cách linh hoạt theo nhu cầu thực tế của hoạt động kinh tế. Đây là động cơ chính giúp nền kinh tế thị trường hiện đại có khả năng tự điều chỉnh và phát triển bền vững. Khi kinh tế phồn thịnh, sự mở rộng tín dụng hỗ trợ đầu tư; khi kinh tế hạ nhiệt, sự thu hẹp tín dụng nhằm kiểm soát rủi ro.
BIS chỉ ra rằng stablecoin, đặc biệt là những stablecoin tự xưng có 100% tài sản thanh khoản chất lượng cao (như tiền mặt và trái phiếu chính phủ ngắn hạn) làm dự trữ, thực sự là một mô hình "ngân hàng hẹp" (Narrow Bank). Mô hình này sử dụng hoàn toàn tiền của người dùng để giữ tài sản dự trữ an toàn, mà không cho vay. Mặc dù nghe có vẻ rất an toàn, nhưng điều này hoàn toàn hy sinh "tính linh hoạt" của tiền tệ.
Chúng ta có thể hiểu sự khác biệt này thông qua một so sánh tình huống:
Hệ thống ngân hàng truyền thống (có tính linh hoạt):
Giả sử bạn gửi 1000 nhân dân tệ vào một ngân hàng thương mại. Theo chế độ dự trữ một phần, ngân hàng có thể chỉ cần giữ lại 100 nhân dân tệ làm dự trữ, số tiền còn lại 900 nhân dân tệ có thể cho vay cho những doanh nhân cần vốn. Doanh nhân này sử dụng 900 nhân dân tệ để thanh toán cho nhà cung cấp, và nhà cung cấp lại gửi số tiền này vào ngân hàng. Quá trình này lặp đi lặp lại, số tiền gửi ban đầu 1000 nhân dân tệ thông qua việc tạo tín dụng của hệ thống ngân hàng đã sinh ra nhiều tiền hơn, hỗ trợ cho hoạt động của nền kinh tế thực.
Hệ thống stablecoin (thiếu tính linh hoạt):
Giả sử bạn sử dụng 1000 đô la để mua 1000 đơn vị của một stablecoin nào đó. Nhà phát hành cam kết sẽ gửi toàn bộ số tiền 1000 đô la này vào ngân hàng hoặc mua trái phiếu chính phủ Mỹ làm dự trữ. Số tiền này sẽ bị "khóa lại", không thể sử dụng để cho vay. Nếu một doanh nhân cần huy động vốn, hệ thống stablecoin tự nó không thể đáp ứng nhu cầu này. Nó chỉ có thể thụ động chờ đợi nhiều đô la thực tế hơn chảy vào, chứ không thể tạo ra tín dụng dựa trên nhu cầu nội tại của nền kinh tế. Toàn bộ hệ thống giống như một "ao nước chết", thiếu khả năng tự điều chỉnh và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Đặc tính "không linh hoạt" này không chỉ hạn chế sự phát triển của chính nó mà còn gây ra tác động tiềm tàng đến hệ thống tài chính hiện tại. Nếu lượng lớn vốn chảy ra khỏi hệ thống ngân hàng thương mại và chuyển sang nắm giữ stablecoin, sẽ trực tiếp dẫn đến việc giảm số tiền mà các ngân hàng có thể cho vay, khả năng tạo tín dụng suy giảm (giống như tính chất thu hẹp bảng cân đối kế toán). Điều này có thể gây ra tình trạng thắt chặt tín dụng, làm tăng chi phí tài chính, cuối cùng ảnh hưởng đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ và các hoạt động đổi mới cần được hỗ trợ tài chính nhất. Có thể tham khảo bài viết gần đây của Aiying về "Hỏi về lợi nhuận dưới ánh hào quang của sự ổn định: Những bài học từ việc các ngân hàng ảo ở Hong Kong đều thua lỗ, suy diễn những khó khăn trong mô hình kinh doanh của stablecoin".
Tất nhiên, nói đi cũng phải nói lại, trong tương lai với việc sử dụng stablecoin trên quy mô lớn, sẽ xuất hiện ngân hàng stablecoin (cho vay), thì việc tạo ra tín dụng này sẽ lại quay trở lại hệ thống ngân hàng dưới một hình thức mới.
Cánh cửa thứ ba: Thiếu hụt về tính toàn vẹn - Cuộc chơi vĩnh cửu giữa tính ẩn danh và sự quản lý
"Toàn vẹn" của tiền tệ là "mạng lưới an toàn" của hệ thống tài chính. Nó yêu cầu hệ thống thanh toán phải an toàn, hiệu quả và có khả năng ngăn chặn hiệu quả các hoạt động phi pháp như rửa tiền, tài trợ khủng bố, trốn thuế, v.v. Đằng sau điều này cần có một khung pháp lý vững chắc, phân định quyền và trách nhiệm rõ ràng cùng với khả năng thực thi quản lý mạnh mẽ, để đảm bảo các hoạt động tài chính hợp pháp và tuân thủ.
BIS cho rằng, kiến trúc công nghệ nền tảng của stablecoin - đặc biệt là những stablecoin được xây dựng trên chuỗi công khai - đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với "tính toàn vẹn" của tài chính. Vấn đề cốt lõi nằm ở tính ẩn danh và đặc tính phi tập trung, điều này khiến các phương pháp quản lý tài chính truyền thống khó có hiệu quả.
Hãy tưởng tượng một tình huống cụ thể: một giao dịch stablecoin trị giá hàng triệu đô la được chuyển qua chuỗi công khai từ một địa chỉ ẩn danh sang một địa chỉ ẩn danh khác, toàn bộ quá trình có thể chỉ mất vài phút và phí giao dịch rất thấp. Mặc dù bản ghi của giao dịch này có thể được kiểm tra công khai trên blockchain, nhưng việc liên kết những địa chỉ được tạo thành từ các ký tự ngẫu nhiên với các cá nhân hoặc thực thể trong thế giới thực lại cực kỳ khó khăn. Điều này mở ra cánh cửa thuận lợi cho việc chuyển tiền bất hợp pháp qua biên giới, khiến các yêu cầu quản lý cốt lõi như "Hiểu khách hàng của bạn" (KYC) và "Chống rửa tiền" (AML) trở nên vô nghĩa.
So với đó, chuyển khoản ngân hàng quốc tế truyền thống (như qua hệ thống SWIFT) mặc dù đôi khi có vẻ không hiệu quả và tốn kém, nhưng lợi thế của nó là mỗi giao dịch đều nằm trong một mạng lưới quản lý chặt chẽ. Ngân hàng chuyển tiền, ngân hàng nhận tiền và các ngân hàng trung gian đều phải tuân thủ luật pháp và quy định của quốc gia mình, xác minh danh tính của cả hai bên giao dịch và báo cáo cho cơ quan quản lý về các giao dịch khả nghi. Hệ thống này mặc dù c cumbersome, nhưng nó cung cấp bảo đảm cơ bản cho "tính toàn vẹn" của hệ thống tài chính toàn cầu.
Các đặc điểm kỹ thuật của stablecoin về cơ bản đã thách thức mô hình quản lý dựa trên các tổ chức trung gian này. Đây chính là lý do mà các cơ quan quản lý toàn cầu luôn giữ sự cảnh giác cao độ và liên tục kêu gọi đưa chúng vào khung quản lý toàn diện. Một hệ thống tiền tệ không thể ngăn chặn hiệu quả tội phạm tài chính, bất kể công nghệ của nó tiên tiến đến đâu, sẽ không thể nhận được sự tin tưởng cuối cùng từ xã hội và chính phủ.
Ý kiến bổ sung của Aiying: Việc hoàn toàn đổ lỗi cho vấn đề "toàn vẹn" chỉ cho công nghệ có thể là quá bi quan. Với sự trưởng thành ngày càng cao của các công cụ phân tích dữ liệu trên chuỗi (như Chainalysis, Elliptic), cũng như sự triển khai dần dần của các khung quy định toàn cầu (như Quy định về Thị trường Tài sản Tiền điện tử MiCA của Liên minh Châu Âu), khả năng theo dõi giao dịch stablecoin và thực hiện kiểm tra tuân thủ đang tăng tốc một cách nhanh chóng. Trong tương lai, stablecoin "thân thiện với quy định", hoàn toàn tuân thủ, có sự minh bạch về dự trữ và thường xuyên được kiểm toán rất có thể sẽ trở thành xu hướng chính trên thị trường. Khi đó, vấn đề "toàn vẹn" sẽ được giảm thiểu đáng kể thông qua sự kết hợp giữa công nghệ và quy định, và không nên được coi là một rào cản không thể vượt qua.
Bổ sung và suy nghĩ: Ngoài khung BIS, chúng ta còn nên thấy điều gì?
Lý thuyết "Cửa ba" của BIS cung cấp cho chúng ta một khung phân tích vĩ đại và sâu sắc. Tuy nhiên, phần này không nhằm mục đích chỉ trích hoặc phản bác giá trị thực tế của stablecoin, mà là phong cách của đội ngũ Aiying research luôn là một tư duy lạnh lùng với vị trí là cơn gió của ngành, nhằm tránh rủi ro để tưởng tượng về những khả năng tương lai đa dạng. Hy vọng sẽ cung cấp cho khách hàng và những người làm trong ngành một góc nhìn rộng hơn, xây dựng và bổ sung, để làm rõ và mở rộng một số nội dung trong lập luận của BIS, cũng như thảo luận về một số vấn đề thực tế quan trọng mà báo cáo chưa đi sâu vào.
Ngoài ba thách thức lớn về mặt kinh tế, stablecoin trên phương diện kỹ thuật cũng không phải là không có khuyết điểm. Hoạt động của nó phụ thuộc mạnh mẽ vào hai cơ sở hạ tầng quan trọng: internet và mạng blockchain dưới nền tảng. Điều này có nghĩa là, một khi xảy ra sự cố mạng quy mô lớn, lỗi cáp quang dưới biển, mất điện trên diện rộng hoặc tấn công mạng có chủ đích, toàn bộ hệ thống stablecoin có thể bị đình trệ hoặc thậm chí sụp đổ. Sự phụ thuộc tuyệt đối vào cơ sở hạ tầng bên ngoài này là một điểm yếu rõ rệt khi so với hệ thống tài chính truyền thống. Chẳng hạn như cuộc chiến hai trăm triệu này, Iran đã trải qua tình trạng mất mạng trên toàn quốc, thậm chí một số khu vực còn mất điện, những tình huống cực đoan như vậy có thể chưa được tính đến.
Mối đe dọa lâu dài hơn đến từ sự lật đổ của công nghệ tiên tiến. Ví dụ, sự trưởng thành của tính toán lượng tử có thể gây ra cú đánh chí mạng cho hầu hết các thuật toán mã hóa khóa công khai hiện có. Một khi hệ thống mã hóa bảo vệ an toàn khóa riêng tài khoản blockchain bị phá vỡ, nền tảng an ninh của toàn bộ thế giới tài sản kỹ thuật số sẽ không còn tồn tại. Mặc dù hiện tại điều này có vẻ còn xa vời, nhưng đối với một hệ thống tiền tệ nhằm hỗ trợ dòng giá trị toàn cầu, đây là một nguy cơ an ninh cơ bản cần phải được chú ý.
2、Sự tác động thực tế của stablecoin đối với hệ thống tài chính và "trần"
Sự trỗi dậy của stablecoin không chỉ tạo ra một loại tài sản mới, mà còn trực tiếp cạnh tranh với các ngân hàng truyền thống về nguồn lực cốt lõi nhất - tiền gửi. Xu hướng "tháo gỡ trung gian" (Disintermediation) này nếu tiếp tục mở rộng sẽ làm suy yếu vị thế cốt lõi của các ngân hàng thương mại trong hệ thống tài chính, từ đó ảnh hưởng đến khả năng phục vụ nền kinh tế thực.
Một câu chuyện phổ biến đáng được thảo luận sâu hơn là "các nhà phát hành stablecoin hỗ trợ giá trị của chúng bằng cách mua trái phiếu chính phủ Mỹ". Quá trình này không đơn giản như nó nghe có vẻ, mà có một nút thắt quan trọng đằng sau: dự trữ của hệ thống ngân hàng. Hãy cùng hiểu quy trình lưu chuyển tiền tệ này qua hình dưới đây:
Biểu đồ 2: Sơ đồ luồng tiền và ràng buộc khi mua trái phiếu Mỹ bằng stablecoin
Quá trình phân tích như sau:
Người dùng gửi đô la Mỹ vào ngân hàng, sau đó chuyển khoản qua ngân hàng cho nhà phát hành stablecoin (như Tether hoặc Circle).
Các bên phát hành stablecoin nhận được khoản tiền gửi đô la này từ các ngân hàng thương mại mà họ hợp tác.
Khi bên phát hành quyết định sử dụng số tiền này để mua trái phiếu chính phủ Hoa Kỳ, họ cần chỉ định ngân hàng của mình thực hiện thanh toán. Quy trình thanh toán này, đặc biệt là trong các giao dịch quy mô lớn, cuối cùng sẽ thông qua hệ thống thanh toán của Cục Dự trữ Liên bang (Fedwire), dẫn đến việc số dư tài khoản dự trữ của ngân hàng bên phát hành giảm.
Theo đó, ngân hàng của bên bán trái phiếu chính phủ (như nhà giao dịch cấp một) sẽ có số dư tài khoản dự trữ tăng lên.
Điều quan trọng ở đây là, dự trữ của các ngân hàng thương mại tại Cục Dự trữ Liên bang không phải là vô hạn. Các ngân hàng cần phải giữ đủ dự trữ để đáp ứng các thanh toán hàng ngày, đối phó với việc rút tiền của khách hàng và tuân thủ các yêu cầu quản lý (như tỷ lệ đòn bẩy bổ sung SLR). Nếu quy mô của stablecoin tiếp tục mở rộng, việc mua trái phiếu chính phủ Mỹ với số lượng lớn sẽ dẫn đến việc tiêu hao quá mức dự trữ của hệ thống ngân hàng, các ngân hàng sẽ phải đối mặt với áp lực thanh khoản và áp lực quản lý. Lúc đó, các ngân hàng có thể hạn chế hoặc từ chối cung cấp dịch vụ cho các nhà phát hành stablecoin. Do đó, nhu cầu về trái phiếu chính phủ Mỹ đối với stablecoin, giới hạn quy mô của nó bị ràng buộc bởi mức độ dồi dào của dự trữ hệ thống ngân hàng và các chính sách quản lý, không phải là điều có thể tăng trưởng vô hạn.
So với đó, quỹ tiền tệ truyền thống MMF thông qua thị trường repo để gửi tiền trở lại ngân hàng thương mại B, tăng thêm nghĩa vụ tiền gửi của ngân hàng (tiền gửi MMF) và dự trữ. Phần tiền gửi này có thể được sử dụng cho việc tạo tín dụng của ngân hàng (như phát hành khoản vay), trực tiếp phục hồi cơ sở tiền gửi của hệ thống ngân hàng. Hãy cùng hiểu quá trình luân chuyển tiền này qua hình dưới đây:
Biểu đồ 3: Sơ đồ lưu chuyển và ràng buộc của các quỹ MMF trong việc mua trái phiếu Mỹ
Giữa "vây bắt" và "chiêu an" - Con đường tương lai của stablecoin
Kết hợp giữa cảnh báo thận trọng của BIS và nhu cầu thực tế của thị trường, tương lai của stablecoin dường như đang tiến tới một ngã ba. Nó vừa phải đối mặt với áp lực "bao vây" từ các cơ quan quản lý toàn cầu, vừa thấy khả năng được "chấp nhận" vào hệ thống tài chính chính thống.
Tóm tắt mâu thuẫn cốt lõi
Tương lai của stablecoin về bản chất là cuộc đấu tranh giữa "sự đổi mới hoang dã" của nó và các yêu cầu cốt lõi về "ổn định, an toàn, có kiểm soát" của hệ thống tài chính hiện đại. Yếu tố trước mang lại khả năng nâng cao hiệu suất và tài chính bao trùm, trong khi yếu tố sau là nền tảng duy trì sự ổn định của tài chính toàn cầu. Việc tìm kiếm sự cân bằng giữa hai yếu tố này là thách thức chung mà tất cả các nhà quản lý và người tham gia thị trường phải đối mặt.
Giải pháp của BIS: Sổ cái thống nhất và token hóa
Đối mặt với thách thức này, BIS không chọn cách phủ nhận hoàn toàn, mà thay vào đó đã đề xuất một giải pháp thay thế vĩ đại: một "Sổ cái thống nhất" (Unified Ledger) dựa trên tiền tệ của ngân hàng trung ương, tiền gửi của ngân hàng thương mại và trái phiếu chính phủ được "token hóa".
「Nền tảng token hoá với dự trữ ngân hàng trung ương, tiền từ ngân hàng thương mại và trái phiếu chính phủ ở trung tâm có thể đặt nền tảng cho hệ thống tiền tệ và tài chính thế hệ tiếp theo.」 — Báo cáo Kinh tế hàng năm BIS 2025, Những điểm nổi bật
Đội ngũ nghiên cứu Aiying cho rằng đây về bản chất là một chiến lược "chiêu an". Nó nhằm hấp thụ những lợi thế từ công nghệ mã hóa như khả năng lập trình và thanh toán nguyên tử, nhưng lại đặt chúng vững chắc trên nền tảng niềm tin do ngân hàng trung ương dẫn dắt. Trong hệ thống này, đổi mới được hướng dẫn thực hiện trong khuôn khổ quản lý, vừa có thể hưởng lợi từ công nghệ, vừa đảm bảo sự ổn định tài chính. Còn stablecoin, tối đa chỉ có thể đóng vai trò "bị hạn chế nghiêm ngặt và hỗ trợ".
Sự lựa chọn và tiến hóa của thị trường
Mặc dù BIS đã phác thảo một kế hoạch rõ ràng, nhưng con đường tiến triển của thị trường thường phức tạp và đa dạng hơn. Tương lai của stablecoin rất có thể sẽ thể hiện một tình trạng phân hóa:
Con đường tuân thủ:
Một số nhà phát hành stablecoin sẽ tích cực chấp nhận quy định, đạt được sự minh bạch hoàn toàn về tài sản dự trữ, thường xuyên tiếp nhận kiểm toán từ bên thứ ba và tích hợp các công cụ AML/KYC tiên tiến. Loại "stablecoin tuân thủ" này được kỳ vọng sẽ được tích hợp vào hệ thống tài chính hiện có, trở thành công cụ thanh toán kỹ thuật số hoặc phương tiện thanh toán cho tài sản được token hóa.
Đường đi thị trường ngách / Ngoại khối:
Một phần khác của stablecoin có thể chọn hoạt động tại các khu vực có quy định tương đối lỏng lẻo, tiếp tục phục vụ nhu cầu của các thị trường ngách cụ thể như tài chính phi tập trung (DeFi), giao dịch xuyên biên giới có rủi ro cao, v.v. Tuy nhiên, quy mô và ảnh hưởng của chúng sẽ bị giới hạn nghiêm ngặt, khó có thể trở thành xu hướng chính.
Nỗi khổ "ba cánh cửa" của stablecoin không chỉ làm sáng tỏ những khiếm khuyết cấu trúc của chính nó, mà còn như một tấm gương phản chiếu những thiếu sót của hệ thống tài chính toàn cầu hiện tại về hiệu quả, chi phí và tính bao trùm. Báo cáo của BIS đã cảnh báo chúng ta rằng không thể đánh đổi sự ổn định tài chính để theo đuổi đổi mới công nghệ mù quáng. Nhưng đồng thời, nhu cầu thực tế của thị trường cũng nhắc nhở chúng ta rằng trong hành trình hướng tới hệ thống tài chính thế hệ tiếp theo, câu trả lời có thể không đơn giản chỉ là đen trắng. Tiến bộ thực sự có thể nằm ở việc kết hợp một cách thận trọng giữa thiết kế từ "trên xuống" và đổi mới thị trường từ "dưới lên", tìm ra con đường trung gian giữa "vây bắt" và "chiêu dụ" để hướng tới một tương lai tài chính hiệu quả hơn, an toàn hơn và bao trùm hơn.