TPS Là Gì? Hiểu Về Transactions Per Second Trong Blockchain 2025

Trong thế giới blockchain và tiền mã hóa, khả năng xử lý giao dịch đóng vai trò then chốt để xác định hiệu suất và tiềm năng mở rộng của một mạng lưới. Một trong những chỉ số phổ biến nhất dùng để đo lường điều này là TPS (Transactions Per Second). Vậy TPS là gì, tại sao nó lại quan trọng, và có phải cứ TPS cao là tốt?

TPS Là Gì? Định Nghĩa Và Ý Nghĩa Trong Blockchain

TPS là viết tắt của “Transactions Per Second”, tức số lượng giao dịch mà một hệ thống có thể xử lý mỗi giây. Trong bối cảnh blockchain, TPS phản ánh tốc độ xử lý giao dịch của một mạng lưới như Bitcoin, Ethereum, Solana hay NEAR.

Ví dụ, nếu một blockchain có TPS là 1000, điều đó có nghĩa là nó có thể xác nhận 1000 giao dịch mỗi giây. Chỉ số này thường được dùng để so sánh hiệu suất giữa các mạng lưới và đánh giá khả năng đáp ứng nhu cầu người dùng trong các ứng dụng thực tế như DeFi, GameFi hoặc thanh toán.

Vì Sao TPS Quan Trọng Trong Blockchain?

Một blockchain có TPS cao có thể:

• Hỗ trợ nhiều người dùng cùng lúc mà không bị nghẽn mạng
• Tối ưu trải nghiệm giao dịch, đặc biệt trong các ứng dụng yêu cầu tốc độ
• Hạn chế phí gas tăng vọt do tắc nghẽn (ví dụ Ethereum 2021)
• Tạo nền tảng vững chắc cho các dApp phát triển quy mô lớn

Ngược lại, TPS thấp dẫn đến chậm trễ xác nhận, tăng phí giao dịch và khiến người dùng khó chịu. Đây là một trong những lý do khiến các blockchain thế hệ mới tập trung vào cải thiện TPS để cạnh tranh.

So Sánh TPS Của Một Số Blockchain Nổi Bật

Để hiểu rõ hơn TPS là gì và vai trò của nó trong từng hệ sinh thái, chúng ta hãy cùng xem xét TPS thực tế của một số blockchain nổi bật hiện nay. Mỗi mạng có thiết kế, cơ chế đồng thuận và mục tiêu khác nhau, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số TPS của chúng. Việc so sánh này giúp bạn đánh giá blockchain nào phù hợp với nhu cầu giao dịch hoặc phát triển dApp của mình.

Bitcoin (BTC)

• TPS trung bình: ~7
• Thiết kế ưu tiên bảo mật và phi tập trung
• Không phù hợp cho thanh toán vi mô hoặc dApp thời gian thực

Ethereum (ETH)

• TPS hiện tại (Layer 1): ~15
• Có thể tăng mạnh khi sử dụng Layer-2 như Arbitrum, zkSync (500–2000 TPS)
• Đang trong quá trình nâng cấp toàn diện (Danksharding, Rollup-centric roadmap)

Solana (SOL)

• TPS lý thuyết: ~65,000
• TPS thực tế: 1,500–5,000 (tùy giai đoạn mạng)
• Ưu điểm: tốc độ cao, phí thấp
• Thách thức: ổn định và phi tập trung hóa

NEAR Protocol

• TPS thực tế: 1,000–3,000
• Cơ chế Nightshade sharding cho phép mở rộng tuyến tính theo số lượng phân đoạn

Mỗi blockchain đều có ưu – nhược riêng, và TPS chỉ là một trong nhiều yếu tố quyết định tổng thể.

TPS Cao Có Phải Luôn Tốt?

Câu trả lời là: Không nhất thiết. TPS cao chưa đủ để đánh giá một blockchain mạnh, nếu:

• Thiếu độ phi tập trung (centralized validator nodes)
• Không đảm bảo bảo mật (dễ bị spam, tấn công DDoS)
• Độ tin cậy thấp (mạng hay gián đoạn hoặc rollback)

Vì vậy, cần cân bằng giữa TPS, bảo mật, và tính phi tập trung – gọi là “Blockchain Trilemma”. Một hệ sinh thái bền vững cần giải quyết cả ba yếu tố này, thay vì chỉ tập trung vào TPS.

TPS Và Các Yếu Tố Liên Quan Khác

Ngoài TPS, cần chú ý đến các chỉ số khác:

• Finality Time: Thời gian để giao dịch không thể bị đảo ngược
• Latency: Thời gian từ lúc gửi giao dịch đến lúc được xác nhận
• Throughput vs. Scalability: TPS chỉ đo hiệu năng hiện tại, chưa phản ánh khả năng mở rộng trong tương lai

Vì vậy, việc đánh giá TPS cần đặt trong bối cảnh toàn diện của thiết kế hệ thống.

TPS Là Gì Trong Thực Tế Giao Dịch Trên Gate?

Trên sàn Gate, người dùng có thể theo dõi tốc độ xử lý các giao dịch trên nhiều blockchain khác nhau khi giao dịch các cặp như BTC/USDT, ETH/USDT, SOL/USDT hoặc NEAR/USDT. Ví dụ, một người giao dịch trên Solana sẽ cảm nhận được giao dịch được xác nhận gần như tức thì nhờ TPS cao.

Gate cũng hỗ trợ các mạng Layer-2 có TPS cao như Arbitrum, Optimism, giúp người dùng tiết kiệm phí và rút tiền nhanh hơn. Đối với các nhà phát triển Web3, Gate là nơi lý tưởng để thử nghiệm token mới, vì nền tảng hỗ trợ nhiều chain với hiệu suất TPS khác nhau.

Tương Lai Của TPS Trong Blockchain 2025

Năm 2025 chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng của các công nghệ cải thiện TPS như:

• Modular blockchain: Tách phần xử lý giao dịch khỏi phần lưu trữ để tối ưu hóa hiệu suất
• ZK Rollups: Giải pháp mở rộng Ethereum lên hàng ngàn TPS mà vẫn giữ bảo mật
• Dynamic sharding: Áp dụng trên NEAR và các dự án như MultiversX

Dù TPS là chỉ số quan trọng, các blockchain tương lai cần tập trung vào sự cân bằng toàn diện để phục vụ hàng triệu người dùng mà không đánh đổi sự tin cậy.

Kết Luận: TPS Là Gì Và Ý Nghĩa Đối Với Nhà Đầu Tư?

TPS là thước đo quan trọng giúp người dùng hiểu được khả năng mở rộng và tốc độ của một blockchain. Tuy nhiên, tps là gì chỉ là một phần trong bức tranh toàn cảnh. Nhà đầu tư cần kết hợp với các yếu tố khác như bảo mật, mức phí, đội ngũ phát triển và tính ứng dụng thực tế để đưa ra quyết định đúng đắn. Gate là nơi tuyệt vời để trải nghiệm các blockchain có TPS cao, theo dõi hiệu suất mạng và khám phá các xu hướng mở rộng mới trong Web3. Dù là trader hay nhà phát triển, hiểu rõ TPS sẽ giúp bạn tối ưu hóa chiến lược và lựa chọn nền tảng phù hợp.